Sinds 2013 wonen we in een twee-onder-1-kap uit 1984. In de afgelopen jaren hebben we de woning stap voor stap verduurzaamd. Zo hebben we de gehele benedenverdieping voorzien van vloerverwarming, de vloer geïsoleerd, de meeste ramen vervangen door HR++ glas en de oude AWB-ketel uit 2001 vervangen door een moderne HR-ketel. Verder hebben we in 2020 een aanbouw gerealiseerd van ongeveer 15 m2. Maar hoe passen we slim en betaalbaar zoneregeling toe in onze situatie met twee vloerverwarming verdelers? In dit blog onderzoek ik een aantal opties.
Hoe ziet de installatie eruit?
Vanaf het moment dat we in dit huis zijn komen wonen, hebben we in de wintermaanden ‘last’ van een wat onbehaaglijk klimaat op de benedenverdieping. Oorspronkelijk hing er 1 grote radiator onder het voorraam en een grote convectorput voor de schuifpui aan de achterzijde van de woning. Met de aanleg van vloerverwarming zijn de radiator en convectorput verdwenen en is het binnenklimaat een stuk aangenamer.
Toen we eind 2019 plannen maakten voor de aanbouw bij de woning stond voor ons vast dat we deze ruimte ook wilden verwarmen middels vloerverwarming en dat we ook de bijkeuken als laatste ruimte op de benedenverdieping van vloerverwarming wilden voorzien. We hebben dit besproken met de installateur en hij raadde ons aan om voor de twee aanvullende ruimtes (aanbouw en bijkeuken) een nieuwe verdeler te gebruiken en niet de bestaande 5-groeps verdeler te vervangen door een verdeler met 8 groepen.
Vloerverwarming
Inmiddels is onze volledige benedenverdieping voorzien van vloerverwarming en draaien er twee afzonderlijke verdelers. We hebben alle radiatoren op de begane grond weg (laten) halen. De eerste verdeler is in de trapkast geïnstalleerd en stuurt 5 groepen aan voor de kamer en keuken (3 groepen), de gang (1 groep) en het voorportaal (1 groep). In de bijkeuken is een verdeler geïnstalleerd die 3 groepen aanstuurt, 2 voor de aanbouw en 1 voor de bijkeuken. De verdeler in de trapkast is voorzien van een bypass en pompschakelaar. Op de verdeler in de bijkeuken heb ik zelf een Magnum Eco pompschakelaar aangesloten.
Dat alles wordt sinds mei 2020 aangedreven met een Remeha Tzerra Ace CW5 HR ketel via een Remeha eTwist thermostaat. De cv-ketel is na installatie niet verder aangepast dan dat ik de aanvoertemperatuur verlaagd heb naar 55 °C. Daarmee is de begane grond prima op temperatuur te krijgen. Op de bovenverdieping gebruiken we de radiatoren nu nauwelijks, maar op termijn is het wel de wens om deze ruimtes ook apart te kunnen verwarmen.
Maar… wat is dan het probleem?
Toen we in gesprek waren met de aannemer en installateur over de aanbouw, hebben we genoemd dat we het logisch zouden vinden om de temperatuur in de aanbouw afzonderlijk te kunnen regelen van de rest van de benedenverdieping, zoneregeling dus. Volgens de installateur was dat onzin omdat de vloerverwarming als hoofdverwarming werd aangelegd en het temperatuurverschil tussen beide ruimtes minimaal zou zijn.
Inmiddels zijn we dik een jaar en anderhalve winter verder en nu blijkt dat de temperatuur in de aanbouw makkelijk anderhalf tot twee graden achterblijft bij de temperatuur in de woonkamer. Als je wat verstand hebt van verwarmingssystemen denk je nu wellicht: ‘dat had ik je van tevoren wel kunnen vertellen!’ Je hebt gelijk: achteraf gezien hadden we voet bij stuk moeten houden en meteen de aanbouw moeten inrichten als een aparte verwarmingszone.
Dit was natuurlijk allemaal niet zo’n probleem geweest als ik niet 75% van mijn tijd thuiswerk in de aanbouw. Veel tijd achter een bureau doorbrengen in een ruimte die niet veel warmer is dan 18 °C is niet heel prettig. De tijdelijke (en makkelijke) oplossing is bijverwarming middels een oliegevulde kachel die we nog hadden staan. En dat werkt op zich prima, maar is niet de meest energiezuinige oplossing. In de afgelopen maanden hebben we aanzienlijk meer stroom verbruikt ten opzicht van vergelijkbare periodes de afgelopen jaren.
Zoektocht naar zoneregeling oplossingen
De afgelopen weken heb ik mogelijke oplossingen in kaart gebracht. Ik heb nog geen keuze gemaakt en eerlijk gezegd is voor mij als relatieve leek het aantal beschikbare systemen nogal overweldigend. Hieronder vind je de systemen waar ik naar gekeken heb, inclusief een schatting van de kosten en de impact op de bestaande installatie.
Eisen- en wensenlijstjes
Waar moet een systeem voor zoneregeling aan voldoen? Ik kom tot de volgende lijstjes.
Must-haves
- Zo min mogelijk ingrijpend voor het bestaande systeem.
- Minimaal 2 zones afzonderlijk kunnen verwarmen.
- Geen overbodige afhankelijkheden van (bijv.) cloud-services.
- Zo eenvoudig mogelijk.
- Zo voordelig mogelijk.
Nice-to-haves
- Uitbreidbaar met meerdere slimme thermostaten zodat we op termijn andere ruimtes ook kunnen toevoegen.
- Toepasbaar met huidige eTwist thermostaat.
- Op termijn inpasbaar in een smart home omgeving, liefst compatible met Home Kit van Apple.
We hebben thuis geen smart home hub of andere slimme techniek dus het is niet per sé noodzakelijk dat we van buiten de verwarming kunnen regelen. Sterker nog: mijn ervaring met de eTwist zijn dermate wisselend dat ik liever heb dat een systeem in huis zo stabiel mogelijk draait, ook al is de techniek niet ‘slim’.
Een toelichting is misschien nodig bij de must-have dat een systeem zo min mogelijk ingrijpt in de bestaande situatie. Ik bedoel daarmee dat ik eigenlijk weinig zin heb om grote wijzigingen door te voeren in het huidige cv-systeem. Ik wil liever niet buizen hoeven omleggen, kleppen hoeven toevoegen of andere ingrijpende zaken moeten doen. Is dat mogelijk? We’ll see. ;)
Optie 1: Honeywell Evohome
Honeywell is een bekende naam en maakt al jaren betrouwbare producten. Voor de installatie van onze eTwist gebruikten we al jarenlang een Honeywell Chronoterm Touch. Een fijne thermostaat waarmee eenvoudig verschillende programma’s te programmeren waren.
Het Evohome systeem lijkt daarom een goede en betrouwbare optie. Een snelle check via de wizard van Evohome geeft het advies om te investeren in de volgende onderdelen, inclusief adviesprijs van Honeywell:
| Onderdeel | Omschrijving | Aantal | Prijs |
|---|---|---|---|
| ATP951M3118 | evohome connected pakket, opentherm ketelsturing | 1 | € 299 |
| ATF600 | evohome voedingsmodule voor wandmontage | 1 | € 45 |
| HRA80 | antenne t.b.v. vloerverwarmingsregelaar | 1 | € 49 |
| T87RF2025 | draadloze digitale ruimtethermostaat | 2 | € 158 |
| HCE80-NL | draadloze zone-/vloerverwarmingsregelaar | 1 | € 299 |
| Totaal | € 850 |
Dat lijkt een duidelijk advies, maar er ontbreken een aantal onderdelen én in onze situatie is deze investering niet voldoende:
- Er ontbreken 8 thermische motoren (à € 25) om de groepen van de vloerverwarming te kunnen openen en sluiten.
- Omdat we 2 aparte verdelers hebben, zullen we een tweede draadloze vloerverwarmingsregelaar moeten aanschaffen.
- En omdat we een extra vloerverwarmingsregelaar nodig hebben, komt er ook nog een extra antenne bij.
Met die extra investeringen kom ik uit op een totaalbedrag van € 1.398. Best een aardige investering, maar wel 1 die grotendeels de must-have lijst én veel elementen van de nice-to-have lijst afvinkt.
Optie 2: Bosch Easycontrol
Ook Bosch heeft inmiddels een systeem waarmee je door middel van slimme thermostaten verschillende zones kunt verwarmen. De belangrijkste vraag is echter of Easycontrol compatible is met onze Remeha ketel. De website is daar een beetje vaag over. Voor het gemak ga ik er maar even vanuit dat de Easycontrol thermostaat via OpenTherm met onze ketel kan communiceren. Daarmee loop ik wel meteen tegen een ander probleem aan: Easycontrol is nog niet in staat om vloerverwarming te regelen. Los van de slimme thermostaten heeft Bosch nog geen systeem waarmee verschillende vloerverwarmingszones kunnen worden aangestuurd.
In theorie is hier een workaround voor mogelijk. Je kunt een slimme thermostaat installeren in de aanvoer naar de verdeler. En nee; de thermostaatkraan op de verdeler kun je niet vervangen. Die regelt namelijk de aanvoertemperatuur van de vloerverwarming. Haal je die weg, dan heb je kans dat er te warm water door de vloerverwarming stroomt.
Dit geeft in mijn situatie dus twee uitdagingen:
- Ik zal hiervoor toch moeten ingrijpen in het systeem.
- De vloerverwarmingspomp schakelt nu op basis van warmte en daarvoor zal ik een aanvullende oplossing moeten verzinnen. Stel de aanbouw is nog niet op temperatuur, maar de woonkamer al wel, dan zal de thermostaatkraan in de trapkast dicht gaan, maar blijft de pomp aan omdat de leiding nog steeds warm is.
Tijd om deze optie te parkeren!
Optie 3: Tado°
Tado° is vooral bekend van de slimme thermostaten. Maar ook Tado° levert nog geen echte ondersteuning voor vloerverwarming. Op de community zijn echter genoeg mensen te vinden die het systeem wel in een soortgelijke situatie gebruiken. In theorie zou het systeem voor ons ook kunnen werken, zonder al te grote aanpassingen in de huidige opzet.
Maar ook bij Tado° loop ik tegen een aantal problemen aan. Zo moet ik een oplossing verzinnen voor het aansturen van beide verdelers. Dat kan niet rechtstreeks op basis van een aparte regelunit zoals bij het Evohome systeem van Honeywell. Een oplossing zou kunnen zijn om de pomp van de vloerverwarming te schakelen op basis van warmtevraag.
Dat kan op verschillende manier geïntegreerd worden. De minst ingrijpende oplossing is de pompen aan te sluiten op slimme stekkers die schakelen op basis van warmtevraag. Dus: als de thermostaat in ruimte 1 de ketel aanzet, schakelt de slimme stekker de pomp in ruimte 1 aan. Helaas is die oplossing weer afhankelijk van externe diensten en zullen we iets van een smart home bridge moeten instellen die dit samenbrengt en de automatisering kan regelen.
Een andere oplossing is gebruik te maken van de thermostaat om de pomp te schakelen. Maar als ik het goed gelezen heb, moet je daarvoor de pompschakelaar aanpassen. Ik ben niet zo’n held met weerstanden en het maken van elektrische circuits, dus laat ik deze optie ook maar aan me voorbij gaan.
Optie 4: Plugwise
Ik had het ondertussen al bijna opgegeven toen ik de oplossing van Plugwise vond. Een Nederlands bedrijf uit Sassenheim dat oplossingen maakt voor het uitlezen van slimme meters, maar ook slimme thermostaten en zoneregeling in het assortiment heeft.
Ook Plugwise heeft een adviestool die je helpt te bepalen welke onderdelen van het systeem je nodig hebt. Op basis van onze situatie komt deze tool met het volgende advies.
| Onderdeel | Omschrijving | Aantal | Prijs |
|---|---|---|---|
| Adam HA | Gateway | 1 | € 159 |
| Anna | Woonkamerthermostaat | 1 | € 95 |
| Lisa | Thermostaat overige ruimte | 1 | € 95 |
| Koen 3 | Zoneregeling aanbouw + bijkeuken | 1 | € 165 |
| Koen 5 | Zoneregeling woonkamer + gang + voorportaal | 1 | € 225 |
| Aqara Smart Plug (EU) | Slimme stekker voor aansturing pomp | 2 | € 58 |
| Totaal | € 797 |
Met dit systeem heb ik eigenlijk alles wat ik mijn must-have lijstje heb genoemd. Uitbreiding in de toekomst voor smart home systemen is mogelijk via Homey (maar dus niet via Apple HomeKit). Ik zou zelfs mijn huidige thermostaat kunnen blijven gebruiken, al is dat met een eTwist niet echt voordelig.
Om nog iets te besparen zou ik een aantal aanpassingen kunnen doen:
Slimme stekkers weglaten
Doordat Koen 3 en Koen 5 ervoor zorgen dat de groepen bij het bereiken van de gewenste temperatuur worden gesloten is het niet zo’n probleem dat de pomp nog een tijd blijft draaien ook al is de ruimte op temperatuur.
Koen 3 en Koen 5 aanpassen
De temperatuur die we het liefste afzonderlijk willen regelen is die in de woonkamer en in de aanbouw. De woonkamer wordt aangestuurd door 3 van de 5 groepen, de aanbouw door 2 van de in totaal 3 groepen. Ik zou Koen 3 dus kunnen vervangen door Koen 2 en Koen 5 door Koen 3. Dat levert een besparing op van € 148 en een totale investering van € 649:
| Onderdeel | Omschrijving | Aantal | Prijs |
|---|---|---|---|
| Adam HA | Gateway | 1 | € 159 |
| Anna | Woonkamerthermostaat | 1 | € 95 |
| Lisa | Thermostaat overige ruimte | 1 | € 95 |
| Koen 2 | Zoneregeling aanbouw (excl. bijkeuken) | 1 | € 135 |
| Koen 3 | Zoneregeling woonkamer (excl. gang + voorportaal) | 1 | € 165 |
| Totaal | € 649 |
Ook in deze optie heb ik de slimme stekkers weggelaten. Voordeel daarvan is dat in de niet geregelde ruimtes (bijkeuken, gang en voorportaal) de verwarming nog doorloopt als 1 van beide ruimtes al op temperatuur is.
eTwist thermostaat blijven gebruiken
Als ik ervoor zou kiezen om de eTwist te blijven gebruiken, dan moet ik nog wel de eTwist gateway nodig van bijna € 130. Het is dus voordeliger om de huidige thermostaat te vervangen door de thermostaat van Plugwise.
Uitbreidingen in de toekomst
Met de keuze voor Koen 2 en Koen 3 in plaats van thermische motoren voor alle 8 groepen, houd ik ruimte in het systeem voor eventuele uitbreiding. Wil ik bijvoorbeeld later de bijkeuken, gang en het voorportaal alsnog toevoegen, dan kan dat vrij eenvoudig door het toevoegen van de nodige ‘Koens’ en aparte thermostaten per ruimte. In plaats van de uitgebreide Lisa zou ik de temperatuurvoeler Jip kunnen toevoegen à € 58. De ruimtes op de bovenverdieping kan ik uitrusten met slimme thermostaatknoppen Tom à € 89. Dan zal ik wel overal de thermostatische radiator knoppen moeten installeren. Vooral geen overbodige luxe in de badkamer, want daar blijft het momenteel vrij koud…
Andere systemen
Naast bovenstaande systemen zijn er vast nog meer aanbieders op de markt. Een aantal jaar geleden heb ik contact gehad met Heatnet, een Nederlandse vloerverwarmingsspecialist die een eigen (?) systeem voor zoneregeling in de markt zet. Slimme radiatorthermostaten zijn ook te koop van Netatmo en Eve.
Conclusie: en hoe nu verder?
De grote vraag is nu: wat gaan we doen? Onze huidige oplossing is misschien niet zo smart, maar is een slimmere oplossing de investering waard voor de maanden dat het koud is? De oplossing van Plugwise is voor nu mijn favoriet, hoewel het voor mij een relatief onbekende aanbieder is en ik niet zo’n beeld heb van de betrouwbaarheid en toekomstbestendigheid van het systeem. We denken er nog even over na!
Mocht jij ervaring hebben met Plugwise of gekozen hebben voor een andere oplossing, dan hoor ik graag je ervaring!
1 gedachte over “Hoe verwarm je comfortabel, slim én zuinig je huis?”